ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΑΠΟΔΕΙΠΝΟΥ

ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΑΠΟΔΕΙΠΝΟΥ

Του θεολόγου κ. Ανδρέα Κυριακού

Κατά τη Μ. Τεσσαρακοστή, συν τοις άλλοις, με θώρακα την προσευχήν «τω εχθρώ αντιμαχισώμεθα». 

Το Μέγα Απόδειπνο είναι κατανυκτική ακολουθία, που αρχίζει το απόγευμα της Καθαράς Δευτέρας και ψάλλεται στους ναούς από Δευτέρα μέχρι και Πέμπτη όλες τις εβδομάδες της Σαρακοστής.

Η ακολουθία αυτή (που βρίσκεται στο “Μέγα Ωρολόγιον”) χαρακτηρίζεται σαν “Μέγα Απόδειπνο” σε αντίθεση με το “Μικρό Απόδειπνο”, που είναι ακολουθία μικρότερη σε έκταση και διαβάζεται από τους πιστούς πριν κοιμηθούν ή στην Εκκλησία συνδυάζεται με τους Χαιρετισμούς της Θεοτόκου τις πέντε Παρασκευές του Ακαθίστου Ύμνου. 

Είναι μεγάλη η ακολουθία αυτή και περιλαμβάνει, συν τοις άλλοις, πλείστους όσους Ψαλμούς, δηλαδή ποιητικά κείμενα της Παλαιάς Διαθήκης. Έτσι μετά το τρισάγιο διαβάζονται οι Ψαλμοί 4,6,12,24,30, και 90. Ακολουθούν οι εξής στίχοι από τις προφητείες του Ησαΐα (κεφ. 8 και 9): «Μεθ’ ημών ο Θεός γνώτε έθνη και ηττάσθε ότι μεθ’ ημών ο Θεός». Όλοι αυτοί ψάλλονται. 

Διαβάζεται, μεταξύ άλλων, το σύμβολο της Πίστεως, διότι οι προσευχές είναι αυστηρά χριστιανικές και όχι γενικόλογες και αόριστες και ψάλλονται στίχοι κατανυκτικοί, απευθυνόμενοι στη Θεοτόκο, τους Αγγέλους, τον Πρόδρομο, τους αποστόλους, προφήτες και μάρτυρες  κ.τ.ο. Μετά από μια προσευχή του Μ. Βασιλείου συνεχίζεται η ανάγνωση του Ψαλτηρίου με τους Ψαλμούς 50 κι 101. Η συγκλονιστική προσευχή ("Κύριε Παντοκράτορ, ο Θεός των πατέρων ημών, του Αβραάμ και Ισαάκ και Ιακώβ, και του σπέρματος αυτών του δικαίου...") του Μανασσή βασιλέως της Ιουδαίας, που διαβάζεται από τον ιερέα, μας υπενθυμίζει την αξία της μετάνοιας.

Μετά από τους Ψαλμούς 69 κι 142 φτάνουμε στη Δοξολογία. Μόλις τελειώσει η ανάγνωση της Δοξολογίας,την πρώτη εβδομάδα των Νηστειών ψάλλεται τμηματικά ο κατανυκτικότατος Μέγας Κανών του Αγίου Ανδρέου Κρήτης ("Ελέησόν με ο Θεός, ελέησόν με") και τις υπόλοιπες εβδομάδες ψάλλονται Κανόνες από το “Θεοτοκάριον” του Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου, κατά τον ήχο της εβδομάδος. «Κύριε των δυνάμεων, μεθ’ ημών γενού…» ψάλλουν οι ψάλτες για να μας θυμίσουν πως στον αγώνα μας δεν είμαστε μόνοι αλλά μας παραστέκει ο Θεός. Έπονται η υπέροχη προσευχή προς το Χριστό του Μ. Βασιλείου (που είναι η ίδια στο Μικρό Απόδειπνο) η συγκλονιστική Ευχή του Αγίου Εφραίμ του Σύρου «Κύριε και δεσποτά της ζωής μου…», ευχή εις την Υπεραγίαν Θεοτόκον («Άσπιλε, αμόλυντε…» ) και, τέλος η πασίγνωστη προσευχή προς τον Τριαδικό Θεό: «Και δος ημίν Δεσποτα προς ύπνον απιούσιν…». 

Αυτά εν ολίγοις για την ακολουθία αυτή, που έχει σκοπο να φέρει την ψυχή σε κατάνυξη, δηλαδή διάθεση μετανοίας. Μη έχοντας κάτι να προσφέρουμε στο Θεό, ας του προσφέρουμε λίγο από τον κόπο μας. Είναι σίγουρο πως δεν θα πάει χαμένος.